Gorący temat

Krok po kroku – Ghost in the Shell

0 0
Read Time:7 Minute, 11 Second

18 listopada 1995 r. do japońskich kin wszedł animowany film „Ghost in the Shell”w reżyserii Mamoru Oshii, będący luźną adaptacją mangi. Korzystamy więc z okrągłej rocznicy i omawiamy krok po kroku całą franczyzę zrodzoną w wyobraźni Masamune Shirow.

“Ghost in the Shell” to już potężna marka, na którą składają się komiksy, filmy, seriale i gry, wspomagane dodatkowo przez przemysł zabawkarski. Rolę wiodącą w każdej adaptacji dzierży Major Motoko Kusanagi, kobieta-cyborg, należąca do elitarnej jednostki japońskiej policji. Z kolei wszystkie inkarnacje, choć posiadają podobne motywy, setting, wątki i postacie, różnią się fabułami i generalnie przynależą do osobnych kontinuów. Oto one.

Mangi Masamune Shirow

Gdy Masamune Shirow pod koniec lat 80. wpadł na pomysł do “GitS” był już uznanym artystą, mającym na koncie trzy komiksowe hity („Black Magick”, „Dominion Tank Police” i „Appleseed”), ich filmowe adaptacje i nagrodę Sejun, czyli odpowiednik amerykańskich Hugo. Oprócz malarstwa olejnego, którym się parał zanim zaczął rysować mangi, ciekawiła go biotechnologia, technologie militarne, mitologie i zależności między człowiekiem a maszyną. Zainteresowania te są bardzo widoczne w całej jego twórczości, a swój szczyt osiągnęły właśnie w “Ghost in the Shell”. Seria, w głównej mierze, została zainspirowana książką “The Ghost in the machine” Arthura Koestlera, opisującą kartezjańskie, dualistyczne relacje między umysłem a ciałem. Właśnie ten dualizm Shirow uczynił najważniejszym wątkiem przewijającym się w całej serii, którą dodatkowo dopakował świetną sensacyjną akcją, intrygującymi postaciami, designem maszyn i broni, i hipotetycznymi problemami mogącymi trawić futurystyczne, stechnicyzowane i scyborgizowane społeczeństwo.

Shirow, by móc realizować swój sztandarowy projekt, porzucił posadę wykładowcy na uniwersytecie w Kobe. Dwanaście rozdziałów składających się na pierwszy tom “Ghost in the Shell” ukazywało się od maja 1989 r. do listopada 1990 r. w tygodniku Young Magazine. Seria nosiła tytuł “Kōkaku Kidōtai” (co w przenośni oznacza „Armored Shell”, a dosłownie „Mobile Armored Riot Police”), który został narzucony przez wydawcę ze względu na bardziej mainstreamowy wydźwięk. Ghost in the Shell było jedynie drobno zapisanym podtytułem, który wymusił Shirow i który bardziej odzwierciedlał jego zamysł, a przy okazji był hołdem dla powieści Koestlera. Poza Japonią manga została wydana z tytułem, za którym od początku optował autor. Inną różnicą w stosunku do oryginału był fakt ocenzurowania w USA scen lesbijskiego seksu (dwie strony wycięto, a kadr do nich wprowadzający Shirow musiał przerysować) ze względów komercyjnych, co spotkało się z wielkim niezadowoleniem wśród czytelników. Wersja nieocenzurowana została wydana dopiero w 2004 r. (w Polsce wydano wersję nieocenzurowaną)

W latach 1991-1997, również na łamach Young Magazine, Shirow realizował luźną kontynuację “GitSa”. Z materiału jaki powstał złożono dwa tomy. Pierwszym był “Ghost in the Shell 2: Man/Machine Interface”, który ukazał się w dwóch wersjach. W 2000 r. był to tzw. short-cut, w którym znalazły się dwie sceny erotyczne, a w 2001 r. wersja standardowa, z większą ilością kolorowych stron, przerysowanymi niektórymi kadrami, dodatkowymi stronami i przypisami oraz 24-stronicowym epilogiem. Różnice można podejrzeć na tej stronie. Album koncentrował się na Motoko i jej pracy ekspertki ds. bezpieczeństwa w korporacji Poseidon Industrial, co miało miejsce po jej odejściu z Sekcji 9 i połączeniu się z Władcą Marionetek. Drugą był wydany w 2003 r. “Ghost in the Shell 1.5: Human-Error Processor” (nasza recenzja tutaj), album zbierający 7 epizodów koncentrujących się na śledztwach pozostałych członków Sekcji 9. Ich akcja rozgrywała się między pierwszym a drugim tomem oraz w trakcie drugiego. Do wydania była dołączona płyta z cyfrową wersją komiksu i specjalnie przygotowaną muzyką.

Filmy Mamoru Oshii

W 1995 r. Mamoru Oshii wyreżyserował film będący adaptacją mangi Shirowa. Na jego potrzeby zaczerpnięto jedynie wątek Władcy Marionetek i rozbudowano aspekty psychologiczno-filozoficzne. “Ghost in the Shell” przetarł kilka ścieżek: był jednym z pierwszych filmów, w których zastosowano połączenie tradycyjnej animacji z animacją cyfrową, był też pierwszym anime, które jednocześnie miało premierę w Japonii, USA i Wielkiej Brytanii, co mocno przyczyniło się do spopularyzowania japońskiej animacji na Zachodzie. Na potrzeby wersji amerykańskiej nagrano nowy utwór, który pojawił się w trakcie napisów końcowych – była to piosenka “Passengers” U2 i Briana Eno. Zresztą nie były to jedyne gwiazdy firmujące ten obraz swoim nazwiskiem. Również James Cameron przy każdej możliwej okazji zachwycał się animacją mówiąc m.in.: Pierwszy film animowany dla dorosłych, który osiągnął poziom literackiej i wizualnej doskonałości. Na jego produkcję wydano 10 milionów dolarów, a wyniki finansowe box office niestety okazały się mierne, a obraz ledwo na siebie zarobił, pomimo niezwykle przychylnych recenzji krytyków. Film cieszył się znacznie większą popularnością w USA niż samej Japonii, a drugie życie otrzymał dzięki wydaniom na VHS i DVD. W 2008 r. “GitS” został wydany w wersji 2.0, z odnowioną, cyfrową animacją, przearanżowaną i na nowo nagraną muzyką.

W roku 2004 premierę miał “Ghost in the Shell 2: Innocence”, również w reżyserii Oshiiego. Film miał budżet 20 milionów dolarów, w box office zarobił połowę z tego. W samej Japonii, ze względu na umiarkowaną popularność poprzedniej części, promowany był bez przedrostka “Ghost in the Shell 2”. Sam reżyser utrzymuje, że było to podyktowane faktem, że nie traktuje on “Innocence” jako typowego hollywoodzkiego sequela, a jako samodzielną, niezależną produkcję. Tworząc ją posiłkował się epizodami “Robot Rondo” i “Phantom Found” z oryginalnej mangi. Film posiada prequel w postaci książki Masakiego Yamady pt. “Innocence: After the Long Goodbye”.

Seriale Kenji Kamiyamy

W latach 2002-2006 powstał serial telewizyjny “Ghost in the Shell: Stand Alone Complex” składający się z dwóch sezonów po 26 odcinków i filmu tv pt. “Solid State Society” zamykającego wątki. Produkcja wizualnie nawiązywała do filmu Mamoru Oshii, ale fabularnie bliżej jej było do mangi Masamune Shirow. Reżyserią zajmował się Kenji Kamiyama, scenariusze pisał Kamiyama wspólnie z Shirowem, który oprócz przygotowywania fabuł, tworzył design postaci, maszyn i pojazdów oraz miał ostateczne słowo co do finalnego wyglądu skryptów. W drugim sezonie do ekipy scenarzystów dołączył Mamoru Oshii. Serial składał się z pojedynczych, samodzielnych epizodów dotyczących zróżnicowanych działań cyber-kryminalnaych, budujących świat i rozwijających bohaterów oraz wątku głównego. W pierwszym sezonie dotyczył on Laughing Mana a w drugim terrorystycznej grupy Individual Eleven. Oba wątki zostały wyedytowane i przemontowane w dwa osobne filmy telewizyjne. Każdy z 52 odcinków kończył się krótkimi humorystycznymi epizodami pt. “Tachikomatic Days” traktującymi o inteligentnych, wielozadaniowych mini-czołgach wykorzystywanych w Sekcji 9.

Na podstawie serialu powstały trzy powieści autorstwa Junichi Fujisaku z oryginalnymi fabułami – “The Lost Memory”, “Revenge of the Cold Machines” i “White Maze”; dwie serie komiksów: jedna autorstwa Yu Kinutani będąca wierną adaptacją pięciu pierwszych epizodów serii, a druga autorstwa Mayasuki Yamamoto pt. “Tachikomatic Days” będąca rozszerzoną wersją mini-epizodzików – powstało 8 tomów; oraz trzy gry, dwie przeznaczone na platformy Play Station (PS2 i PSP) i jedna na PC pt. “Ghost in the Shell: Stand Alone Complex – First Assault Online”.

W roku 2013 I.G. Production postanowiło zrewitalizować franczyzę (już bez udziału Kamiyamy) i stworzyło serię pięciu filmów OAV pt. “Ghost in the Shell: Arise”, będących prequelem do oryginalnej mangi i wyświetlanych w kinach na terenie całej Japonii. Na potrzeby telewizji filmy podzielono i odrobinę zmieniono chronologię, tworząc dziesięcioodcinkowy serial, przemianowany na “Ghost in the Shell: Arise – Alternative Architecture”. Fabułę całego kontinuum zamyka film “Ghost in the Shell: The New Movie” (dystrybuowany również pod tytułami “Ghost in the Shell: The Rising” oraz “New Ghost in the Shell”), który został specjalnie przygotowany z okazji dwudziestej rocznicy premiery filmu Mamoru Oshiiego.

W ramach tego uniwersum powstała jeszcze 7-tomowa manga “Ghost in the Shell: Arise ~Sleepless Eye~” do scenariusza Junichi Fujisaku i z rysunkami Takumiego Ōyamy, opowiadająca o pierwszym spotkaniu Major i Batou podczas wojny domowej.

W kwietniu 2020 r. na platformie Netflix pojawił się pierwszy sezon nowego serialu – „Ghost in the Shell: SAC_2045„, który okazał się kontynuacją „Ghost in the Shell: Stand Alone Complex”. Nad produkcją ponownie czuwał Kenji Kamyama w roli producenta, scenarzysty i reżysera, a w tym ostatnim zadaniu wspomagał go Shinji Aramaki, reżyser m.in. „Appleseed: Ex Machina” i „Appleseed: Alpha”. Podstawową zmianą w stosunku do poprzednich części było przejście z animacji tradycyjnej na komputerową. Niemniej fabuła wciąż pozostała na wysokim poziomie.

Film Ruperta Sandersa

Filmowy „Ghost in the Shell” rodził się w bólach przez pawie dekadę. Po drodze zmieniał producentów, scenarzystów i obsadę. Ostatecznie w Major wcieliła się Scarlett Johansson, a film wyreżyserował Rupert Sanders. Kinowa adaptacja okazała się umiarkowanym sukcesem, zawiódł przede wszystkim scenariusz, który rozminął się całkowicie z duchem i przesłaniem oryginału. W efekcie powstała przepiękna wizualnie wydmuszka. Przy projekcie, jako główny artysta koncepcyjny, pracował Polak, Maciej Kuciara.

© Tataar / Deviantart

About Post Author

Paweł Deptuch

Redaktor, publicysta, autor kilku opowiadań i scenariuszy komiksowych. W latach 2004-2010 redaktor naczelny portalu Carpe Noctem. Od 2006 r. współpracuje z miesięcznikiem Nowa Fantastyka, a w latach 2018/2019 z polską edycją magazynu Playboy, gdzie pisał o nowych technologiach. Publikował też w zinach (Ziniol, Biceps) i prasie specjalistycznej (Czachopismo, Smash!). Od 2008 r. elektor Nagrody Literackiej im. Jerzego Żuławskiego, a od 2019 r. juror Nagrody Nowej Fantastyki w kategorii Komiks Roku.
Happy
Happy
0 %
Sad
Sad
0 %
Excited
Excited
0 %
Sleepy
Sleepy
0 %
Angry
Angry
0 %
Surprise
Surprise
0 %

Paweł Deptuch

Redaktor, publicysta, autor kilku opowiadań i scenariuszy komiksowych. W latach 2004-2010 redaktor naczelny portalu Carpe Noctem. Od 2006 r. współpracuje z miesięcznikiem Nowa Fantastyka, a w latach 2018/2019 z polską edycją magazynu Playboy, gdzie pisał o nowych technologiach. Publikował też w zinach (Ziniol, Biceps) i prasie specjalistycznej (Czachopismo, Smash!). Od 2008 r. elektor Nagrody Literackiej im. Jerzego Żuławskiego, a od 2019 r. juror Nagrody Nowej Fantastyki w kategorii Komiks Roku.

Zobacz także

PoznAI przyszłość. Opowiadania o umyśle i nauce – edukacja w świecie zdominowanym przez AI [recenzja]

„PoznAI przyszłość” to nowa antologia science fiction od Wydawnictwa Powergraph, która oprócz zgrabnej gry słów …

Average Rating

5 Star
0%
4 Star
0%
3 Star
0%
2 Star
0%
1 Star
0%

Leave a Reply