Gorący temat

100 najlepszych książek dla dzieci i młodzieży #21-30

© Travis Lacey / ArtStation

Kolejną dziesiątkę lektur dedykujemy dorastającej młodzieży w wieku lat trzynastu.

30. „Pułapka czasu” Madeleine L’Engle

„Fałdkę czasu” można określić jako chrześcijańską powieść science fiction. Podobnie jak w „Narnii” czy „Władcy Pierścieni” przebijają się tutaj odniesienia i typowe dla tej religii wartości oraz poglądy, ale tym razem ubrane w niezwykle przystępne i atrakcyjne łaszki podróży międzyplanetarnych, genetycznych eksperymentów i utopijnych wizji. A wartka, wciągająca i czasami niebezpieczna przygoda rodzeństwa Murrych, którzy przypadkiem trafiają na planetę Kamazołzja, opowiada o potędze odwagi, miłości i nauki.

29. „Modlitwa żaby” Anthony de Mello

„Modlitwa żaby” jest zbiorem króciutkich opowiadań zaczerpniętych z różnych krajów, kultur i religii, przekazującym mniej lub bardziej oczywiste prawdy życiowe, uniwersalne wartości i pomocne wskazówki co do postępowania w przeróżnych sytuacjach. Dowcipne i pełne humoru teksty skłaniają do zadawania pytań, samodzielnych poszukiwań, do wyzbycia się utartych schematów myślenia i zachowania, ośmielają do bycia naprawdę sobą.

28. „Zabić drozda” Harper Lee

Nagrodzona Pulitzerem powieść Harper Lee to piękna, mądra i poruszająca opowieść o zderzeniu dziecięcych ideałów z rzeczywistością, o tolerancji i rasizmie, o dojrzewaniu, przyjaźni, rodzicielstwie i szacunku do otoczenia. Wydarzenia związane z codziennym życiem małej, zamkniętej społeczności i rozgrywającym się wewnątrz jej struktur sądowym dramatem, opisywane są z perspektywy kilkuletniej dziewczynki, Skaut, dla której wiele zagadnień jest nowych i niejasnych, ale dzięki swemu dziecięcemu, świeżemu spojrzeniu, nieskażonemu stereotypami, może z całej sytuacji zrozumieć więcej i lepiej niż niejeden dorosły. Podobnie zresztą jak młody czytelnik.

27. „Niezwyciężony” Stanisław Lem

Doskonała powieść science fiction w sam raz na doskonały start w twórczość Stanisława Lema. Książka, w przeciwieństwie do innych tytułów tego autora, jest mniej bogata w filozoficzne rozważania nt. natury człowieka, ale za to bardziej emocjonalna, z akcją godną filmowego blockbustera. To nic innego jak wciągający, inteligentny, emocjonujący i batalistyczny thriller podejmujący temat teorii martwej ewolucji i sensu wojny. A jest to historia tytułowego okrętu wojennego, który przybywa na obcą planetę z misją ratunkową, co kończy się kontaktem z obcą cywilizacją, a w rezultacie epicką batalią.

26. „Park Jurajski” Michael Crichton

Któż za młodu nie kochał dinozaurów!? Kto z wypiekami na twarzy nie oglądał tych cudnych wizualizacji w książkach, szukał w ogródku pożółkłych kości czy oglądał filmy Spielberga i jemu podobnych? Nie znam nikogo takiego, a za esencję tej fascynacji zawsze będę stawiał powieść Crichtona, która rozpętała w latach 90. prawdziwy szał na prehistoryczne gady. Książka odbiega znacząca w stosunku do jej filmowej adaptacji i nie skłamię jak powiem, że jest o wiele lepsza. To świetnie poprowadzony technothriller, z o wiele większą dawką grozy, wielką przygodą w tle i doskonałą puentą.

25. trylogia „Autostopem przez galaktykę” Douglas Adams

Cóż za przypadek, że dwa dni temu wypadł Dzień Ręcznika! Ręcznik to najbardziej przydatny element ekwipunku galaktycznego autostopowicza, a czemu jest taki ważny, to już wyjaśniono w tej dowcipnej i nieszablonowej trylogii, w której Ziemianin Artur, kosmita Ford Prefect i robot o skłonnościach do depresji, Marvin, poszukują odpowiedzi na Wielkie Pytanie o Życie, Wszechświat i całą resztę, rozwiązują absurdalne zagadki kosmosu, odwiedzają dziwaczne miejsca i zupełnie przypadkiem próbują uratować naszą rzeczywistość. „Autostopem przez galaktykę’ to doskonałe połączenie fantastyki i specyficznego, zwariowanego humoru, który sprawi, że młody czytelnik będzie wręcz tarzał się ze śmiechu.

24. cykl „Ziemiomorze” Ursula K. LeGuin

Napisane z wielkim rozmachem „Ziemiomorze” Ursuli K. Le Guin to jeden z najznakomitszych cykli literatury fantasy, przyrównywany do dzieł J.R.R. Tolkiena czy C.S. Lewisa. Opisuje malowniczy, precyzyjnie skonstruowany świat pełen wysp, magii, smoków i tajemnic, w którym najważniejsza jest równowaga między tworzącymi go siłami. To misternie budowana układanka, której pełny obraz jest widoczny dopiero po zakończeniu lektury, a wartko prowadzona akcja nie pozwala ani na moment oderwać się od lektury. „Ziemiomorze” to podróż, której nigdy się nie zapomni, a wrażenia z niej pozostają wiecznie żywe.

23. „Folwark Zwierzęcy” George Orwell

„Folwark zwierzęcy” to doskonała satyra alegoryczna będąca głośnym ostrzeżeniem przed każdą władzą totalitarną. Bardzo obrazowo przedstawia techniki zdobywania władzy, mamienia „społeczeństwa” i konsekwencje podejmowania niewłaściwych wyborów. Powieść świetnie uczula na pewne mechanizmy polityczne i jednoznacznie potępia niskie pobudki, którymi kierują się tzw. „dyplomaci”. To stąd też czytelnik dowie się co znaczy być „równym i równiejszym” i jak wygląda prawdziwa antyutopia.

22. „Hobbit” J.R.R. Tolkien

„Hobbita” można traktować jako prequel do „Władcy Pierścieni”, ale też jako zupełnie samodzielny niezależny byt – i tak też właśnie sprawdza się najlepiej. To niezwykle barwna opowieść o wyprawie kompanii Thorina Dębowej Tarczy w celu odzyskania skarbu i dawnej siedziby krasnoludów. Nakreślona żywym, obrazowym językiem, pełna niebezpiecznych przygód, stworów i miejsc, pozbawiona dłużyzn i zbędnych prezentacji, doskonale nadaje się dla młodego czytelnika, w którym zaszczepi odrobiny życzliwości do świata, dobroci, odwagi i sprytu.

21. seria „Felix, Net i Nika” Rafał Kosik

Wciąż rozrastająca się seria powieści młodzieżowych Rafała Kosika to ewenement na polskim rynku. Autor serwuje niezwykle wciągające historie o codziennych szkolnych problemach i niezwykłych przygodach, w których główne role odgrywają nowe technologie, nauka, duchy, zbuntowane maszyny, podróże w czasie i do innych wymiarów, itd. Kosik nie tyko dostarcza przedniej rozrywki przygodowej, ale też efektywnie przemyca wiedzę naukową i skutecznie zaraża nią młodych czytelników, których traktuje na równi z dorosłymi.

POZYCJE: 100-91 | 90-81 | 80-71 | 70-61 | 60-51 | 50-41 | 40-31 | … | 20-11 | 10-1

Paweł Deptuch

Redaktor, publicysta, autor kilku opowiadań i scenariuszy komiksowych. W latach 2004-2010 redaktor naczelny portalu Carpe Noctem. Od 2006 r. współpracuje z miesięcznikiem Nowa Fantastyka, a w latach 2018/2019 z polską edycją magazynu Playboy, gdzie pisał o nowych technologiach. Publikował też w zinach (Ziniol, Biceps) i prasie specjalistycznej (Czachopismo, Smash!). Od 2008 r. elektor Nagrody Literackiej im. Jerzego Żuławskiego, a od 2019 r. juror Nagrody Nowej Fantastyki w kategorii Komiks Roku.

Zobacz także

Nasz wielki Donald – wyjątkowy album z okazji 90. urodzin najsłynniejszego kaczora na świecie [recenzja]

Kaczor Donald z pewnością jest postacią kultową. I jednym z najsłynniejszych bohaterów ze stajni Walta …

Leave a Reply